Negatieve Kleef
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Negatieve kleef is een neerwaarts gerichte kracht die op funderingspalen werkt doordat inklinkende grond langs de paalschacht naar beneden zakt en aan de paal 'hangt'.
Omschrijving
Bij een paalfundering rust het gewicht van een bouwwerk op palen die de krachten overbrengen naar een dieper gelegen draagkrachtige grondlaag. Naast de puntweerstand aan de voet van de paal draagt ook de wrijving en adhesie van de grond langs de paalschacht bij aan het draagvermogen (positieve kleef). Negatieve kleef ontstaat wanneer de grondlagen rondom de paal, bijvoorbeeld door ophoging van het maaiveld, verlaging van het grondwaterpeil of natuurlijke zetting, sneller zakken dan de paal zelf. Deze zakkende grond oefent een neerwaartse wrijvingskracht uit op de paal, wat resulteert in een extra belasting. Dit vermindert het effectieve draagvermogen van de paal, omdat de positieve kleef (opwaartse wrijving) (gedeeltelijk) teniet wordt gedaan door de negatieve kleef (neerwaartse wrijving). Het omslagpunt is de plek langs de paal waar de negatieve kleef overgaat in positieve kleef en waar de paalbelasting vaak het hoogst is.
Oorzaken en gevolgen
Negatieve kleef kan ontstaan door verschillende factoren, waaronder het inklinken van slappe grondlagen zoals veen en klei. Dit inklinken kan versneld worden door bijvoorbeeld het ophogen van straten of terreinen, verlaging van de grondwaterstand (door onttrekking of verdroging) of trillingen in de bodem. Het gevolg van negatieve kleef is een extra belasting op de funderingspalen, wat kan leiden tot een vermindering van het draagvermogen en in ernstige gevallen tot verzakking en schade aan de constructie, zoals scheurvorming in gevels. Vooral bij oudere paalfunderingen, waarbij in het ontwerp nog geen rekening werd gehouden met negatieve kleef, kunnen problemen ontstaan. Ongelijkmatige negatieve kleef, waarbij sommige palen meer worden belast dan andere, kan leiden tot scheefstand en grotere schade.
Voorkomen en herstel
Hoewel negatieve kleef bij veel paalfunderingen voorkomt, heeft het bij palen die 'op stuit' zijn geslagen (waarbij de paalpunt rust op een dragende zandlaag) aanzienlijk minder invloed. Bij kleefpalen, die hun draagvermogen voornamelijk ontlenen aan wrijving langs de schacht, kan negatieve kleef het draagvermogen sterk verminderen. Negatieve kleef kan soms worden vermeden of gedeeltelijk hersteld door technieken zoals groutinjecties, waarbij cementmengsel rond de paal wordt geïnjecteerd. Ook het toepassen van specifieke paaltypes kan helpen om negatieve kleef te ondervangen.
Vergelijkbare termen
Paalfundering
Gebruikte bronnen: